Λίγο πριν το τέλος των παραστάσεων της επιθεώρησης «Όταν Έχω Εσένα» στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη και την κυκλοφορία του νέου του δίσκου «Η λειτουργία των πόλεων», συναντήσαμε το Σταμάτη Κραουνάκη στο Στυλ Café στου Ψυρρή και μιλήσαμε εφ’ όλης της ύλης. Άνθρωπος της τέχνης που ζει για την τέχνη, πολλές φορές του έχουν αποδοθεί τα προσωνύμια του σατυρικού καλλιτέχνη, του ερωτικού κλπ, αλλά στην πραγματικότητα ό,τι και να ειπωθεί είναι λίγο. Και αυτό γιατί τον διακατέχει μία μοναδικότητα. Είναι λίγοι αυτοί που μπορούν να «βάλουν φωτιά στο λαβύρινθο που ζούμε» και εκείνος είναι ένας από αυτούς. Αρκεί μόνο να παρακολουθήσει κανείς τα τραγούδια του, την ενασχόλησή του με το θέατρο, το ραδιόφωνο και την αγάπη του για τη μουσική και τη Σπείρα Σπείρα. Την επικοινωνία του με το κοινό, την απλότητά του, το χιούμορ του και ταυτόχρονα τον τρόπο ζωής του. Για το Σταμάτη Κραουνάκη η μουσική είναι η ίδια η ζωή, η ίδια η αλήθεια που μοιράζεται με όλους μας εδώ και πάνω από 30 χρόνια.
-Είστε ένας άνθρωπος που ζείτε για την τέχνη. Ακόμα και οι εκπομπές στο ραδιόφωνο ενέχουν τέχνη. Ποια είναι η πηγή αυτής της αστείρευτης έμπνευσής σας;
Σ.Κ.: Από το σύμπαν. Εγώ πιστεύω σε τρία πράγματα, στην εκπαίδευση, στο σπίτι μας και σε αυτό που κουβαλάμε την ώρα της ενσάρκωσής μας δηλαδή την ώρα που ερχόμαστε κάτι φέρνουμε μαζί μας. Αυτό που καταλαβαίνω και μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι το ζύγι μας ανάμεσα στη ζωή και στην κατανόηση της έλλειψής μας και στην ισορροπία που βαστάμε σαν πρόσωπα πια είναι ο δρόμος για να εκφράσουμε αυτό που ονομάζουμε τέχνη μας. Πιστεύω δηλαδή ότι μια βασική έλλειψη κάνει τη διαφορά.
-Επίσης είστε ιδιαίτερα σατυρικός. Πιστεύετε ότι η σάτιρα μπορεί να αποτελέσει μία απάντηση στην πολιτική;
Σ.Κ.: Δε θα έλεγα ότι τη μουσική μου εργασία τη χαρακτηρίζει αυτό. Το μουσικό μου έργο δεν είναι σατυρικό. Σατυρικός είναι ο χαρακτήρας μου. Στην Ελλάδα ξέρετε έχουμε μία μεγάλη ευκολία να κολλάμε ετικέτες. Για πολλά χρόνια «ήμουν» ο ερωτικός συνθέτης, ο αριστοφανικός, ο σατυρικός… Είμαι ολιστικός καλλιτέχνης. Έχω τη δυνατότητα σε όποιο καράβι και να μπω, όποιο γράμμα και να ακολουθήσω, να το υπηρετήσω. Είμαι μουσικός. Αυτή είναι η ιδιότητά μου. Κάτω από αυτή την ιδιότητα, λειτουργούν και όλες οι υπόλοιπες. Ο σκηνοθέτης, ο performer, το ραδιόφωνο…
-Έχετε γράψει βιβλία, ασχολείστε με τη μουσική, το θέατρο, το ραδιόφωνο. Υπάρχει κάτι που θα θέλετε να κάνετε και δεν το έχετε καταφέρει έως τώρα;
Σ.Κ.: Για εμένα ένας είναι ο πυλώνας. Η μουσική. Όλα τα υπόλοιπα είναι γύρω από αυτό. Το ότι αναπτύσσονται λειτουργίες παράλληλα με αυτό είναι και αυτό μέσα σε αυτή τη βασική λειτουργία. Η αλήθεια είναι ότι μου αρέσει να ερεθίζω τον εαυτό μου σε πράγματα στα οποία δεν έχω εντρυφήσει. Να πηδάω μέσα για να τα γευθώ. Αυτό άλλοτε πετυχαίνει και άλλοτε όχι. Το θέμα είναι την ώρα που σκύβεις κάπου για να δουλέψεις για κάτι να το κάνεις με όλες σου τις δυνάμεις.
-Τι σημαίνει για εσάς η Σπείρα-Σπείρα;
Σ.Κ.: Στην πραγματικότητα είναι οι πρώτοι άμεσοι συγγενείς μου καλλιτέχνες. Με αυτούς τους ανθρώπους έχουμε ζήσει πάρα πολλά μαζί. Στην ουσία είναι οι άνθρωποι με τους οποίους μοιράζομαι το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μου με κάποιο κοινό καλλιτεχνικό στόχο κάθε φορά. Όταν είσαι πάρα πολύ καιρό με κάποιους ανθρώπους και τους αγαπάς πολύ αλλά και τους βαριέσαι πολύ. Δηλαδή την ώρα που τελειώνουμε την πρόβα ή την παράσταση θέλουμε λίγο να φεύγουμε. Παρόλα αυτά η συνολική μας πειθαρχία, μιλώντας και για εμένα και για τα παιδιά, αυτά τα 13-14 χρόνια μας βοήθησε να έχουμε μία κατακτημένη ετοιμότητα και στα δύσκολα και στα εύκολα. Πρώτο και βασικό μπορούμε να συνεννοούμαστε εύκολα, να έχουμε μία γλώσσα κοινή. Δεύτερον, δε μας φοβίζει οποιαδήποτε ανάληψη υποχρεώσεων γιατί εκείνη την ώρα ξέρουμε ότι έχουμε τόσες ώρες «πτήσης», που ό,τι και να ‘ρθει θα το καταφέρουμε και δε θα χρειαστεί να πάρουμε τα πράγματα από το άλφα. Κάθε καινούριο ανέβασμα είναι και μια καινούρια περιπέτεια. Έχουμε εγγράψει ωραίες στιγμές. Η περσινή μας με τον Αριστοφάνη και η φετινή μας επιτυχία με την επιθεώρηση τις βάζω στις πολύ καλές μας. Έχουμε ακόμα δύο πολύ δυνατές, τα πρώτα μας χορικά το 2005 στην μικρή Επίδαυρο και ο προάμβωνας του Αριστοφάνη του Λονδίνου που έγινε το 2011 στην Αυλή του Ελληνικού Κόσμου. Κάθε δουλειά μας φορτώνει εμπειρία για την επόμενη, όπως και τώρα που ετοιμάζουμε και κάποιες παραστάσεις, την Αληθινή Απολογία του Σωκράτη του Βάρναλη, όπου και για εμένα είναι ένα πολύ μεγάλο στοίχημα όπου φορτώνομαι το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου, αλλά και για τα παιδιά, γιατί, καθώς θα μοιραστούμε αυτό το υλικό το οποίο το θεωρώ πολύ άμεσο για τη στιγμή που ζούμε, κάθε φορά, καθετί είναι ένα καινούριο διάβασμα. Ο στόχος μας κάθε φορά είναι ο λόγος να μας οδηγεί στις μουσικές.
-Ως καλλιτέχνης θεωρείτε ότι οι κρατικές επιχορηγήσεις επαρκούν ούτως ώστε να έχουμε μία περαιτέρω πολιτισμική ανάπτυξη;
Σ.Κ.: Έτσι και αλλιώς είναι μια στιγμή που δε χρειάζεται να μιλάμε για αυτό. Εμείς είμαστε εκπαιδευμένοι στο ακριβώς αντίθετο. Στα χρόνια που έχουμε δουλέψει, η μόνη φορά που πήραμε ένα βοήθημα είναι το 2007 και έγινε τόση φασαρία για αυτό το βοήθημα που έχω σκυλομετανιώσει. Εκείνη την ώρα τους είπα «Πάρτε το!». Πρέπει να ξεκαθαρίσω εδώ ότι δεν έχω καμία σχέση και ηθελημένα δεν την έχω, με τον τρόπο που διαχειρίζεται η Σπείρα Σπείρα τα οικονομικά της. Ήθελα από την αρχή να είναι ανεξάρτητη εταιρία, αστική μη κερδοσκοπική, για να μπορεί να ζει από τα λεφτά που εισπράττει από τις παραστάσεις. Και πιστεύω ότι ένα σημείο που καταδεικνύω όχι για λόγους εντυπωσιασμού αλλά για λόγους ουσίας είναι το ότι τα χρήματα που μοιράζεται η ομάδα από τότε που γεννήθηκε έως τώρα και εγώ ο οποίος στήνω, γράφω, σκηνοθετώ κλπ., οι φάκελοι που έρχονται το Σάββατο είναι ακριβώς τα ίδια χρήματα για όλους. Και αν αυτό δεν ήμουν εγώ αυτός που θα το έκανε, δε θα είχε η ομάδα διάρκεια. Ο αρχηγός πρέπει να δίνει την πίστη, ότι επειδή πιστεύω εγώ σε αυτούς, μοιράζομαι το ίδιο πιάτο. Άρα και αυτοί μου δίνουν το χρόνο τους, με εμπιστεύονται. Μπορούμε να περάσουμε μία δύσκολη ώρα που να πεινάσουμε όλοι μαζί ή μια χαρά να τη μοιραστούμε το ίδιο δυνατά. Αυτό μας ένωσε πιστεύω. Αυτή η βασική ισορροπία της διαχείρισης των οικονομικών μας ένωσε. Έχουμε περάσει και πολύ δύσκολες στιγμές. Και περνάμε συχνά. Πάντα στο τέλος κάθε χρονιάς είμαστε στο μηδέν. Πάμε από την αρχή κάθε φορά. Δεν έχουμε κατορθώσει ποτέ να έχουμε κέρδη στο ταμείο.
-Ωστόσο αυτή η αλήθεια σας ενώνει.
Σ.Κ.: Το γεγονός που μας έχει κρατήσει σε διάρκεια και αυτό έχει σημασία, είναι ότι δεν ησυχάσαμε ποτέ. Δεν ησυχάσαμε ποτέ. Πάντα ερχόταν ένα κάτι που μας προχώραγε και μέσα μας και στη συνεργασία και στις δυνατότητες. Φέτος δηλαδή που τα παιδιά κερδίζουν σε επίπεδο προσωπικής αποδοχής ο καθένας, μια πολύ μεγάλη κατάκτηση που ο καθένας έχει μια πολύ πετυχημένη εμφάνιση, είναι μία στιγμή που εγώ την καμαρώνω πάρα πολύ. Τα παιδιά στο «Όταν έχω εσένα» είναι μιάμιση ώρα στη σκηνή χωρίς εμένα.
- Ένα ήσυχο βήμα, πιστεύετε ότι μπορεί να βάλει φωτιά στο λαβύρινθο που ζούμε;
Σ.Κ.: Αυτό εμένα δεν είναι τόσο του χαρακτήρα μου. Πειθαρχώ πολύ για να το πετυχαίνω. Αλλά στην πραγματικότητα, αν είναι κανείς σίγουρος για αυτό που κουβαλάει και δεν ανησυχεί για την ουσία του και πάει ήσυχα στο δρόμο του, αυτός σε ένα ανήσυχο περιβάλλον δημιουργεί θέμα. Φανταστείτε μία πλατεία γεμάτη από κόσμο, θόρυβο, χαμό γενικότερα και ξαφνικά βλέπουμε έναν άνθρωπο να περνά από τη μια μεριά της πλατείας στην άλλη περπατώντας ήσυχα και σίγουρα, χωρίς να τον αγγίζει η φασαρία. Θα τον κοιτάξουμε όλοι. Γιατί εκείνη την ώρα που βλέπεις έναν ήσυχο, άρα σίγουρο σκέφτεσαι ότι υπάρχει και αυτό. Για εμένα ο λόγος που αυτό τον καιρό δεν γίνεται ουσιαστική ανατροπή στο κοινωνικό πλέγμα είναι το ότι κανείς δε βλέπει ήσυχο κανέναν. Είναι όλοι ανήσυχοι με τον εαυτό τους. Και τα κόμματα και οι αρχηγοί, οι πολιτικοί, οι δημοσιογράφοι και οι καλλιτέχνες…
-Πώς θα σχολιάζατε την πολιτική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα;
Σ.Κ.: Ευγενές αττικό άλας η πολιτική ζωή του τόπου.
"Πουστόγερε".
"Άει γαμήσου"
"Άει γαμήσου εσύ"
"Κουβέλη φεύγω"
"Είναι μαλάκας ο σαμ..."
"Μαμά αυτός φταίει που μπήκαμε στην τρικομματική"
-Κατά την άποψή σας, πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η τέχνη απέναντι στο φασιστικό φαινόμενο που αναδύεται όλο και περισσότερο;
Σ.Κ.: Ακούστε με. Εγώ ανήκω δυστυχώς-ευτυχώς σε μία γενιά που δε πίστευε ποτέ, έχοντας ζήσει ένα φασισμό στην πρώιμη εφηβεία της, ότι θα ξαναμιλήσει για φασισμό. Επειδή όλα τελούν υπό τον μανδύα μιας δημοκρατίας, υπό το άλλοθι μιας δημοκρατίας, θεωρώ ότι τα πράγματα αυτή τη στιγμή είναι ακόμα πιο επικίνδυνα υπό την εξής έννοια. Μπορεί ακόμα και ένας συστημικός που το παίζει αντιφασίστας να κάνει τη δουλειά του συστήματος. Και θα πρέπει να κατανοήσουμε όλοι ότι φασισμός δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε, η εικόνα που βλέπουμε σα φασιστική εικόνα. Ο πιο βαθύς φασισμός είναι στα κέντρα εξουσίας πολύ καλά κρυμμένος και από εκεί εκπορεύεται η δημόσια εικόνα του.
-Πιστεύετε ότι μία αριστερή κυβέρνηση θα μπορούσε να επιφέρει αλλαγές στο κοινωνικό και στο πολιτικό γίγνεσθαι;
Σ.Κ.: Ελπίζω πως ναι. Απαντάω έτσι διπλωματικά. Θέλω να ελπίζω πως ναι. Από την άλλη έχουν δει πολλά τα μάτια μας. Προς Θεού με αυτό το δεύτερο λόγο, δε θέλω να παροτρύνω κανένα άνθρωπο να μην κατευθύνει την επιλογή του προς την αριστερά. Νομίζω ότι είναι υποχρεωτική κοινωνική απαίτηση αυτή τη στιγμή για όλη την Ευρώπη και όχι μόνο την Ελλάδα και ίσως αυτό να σώσει και το σύστημα εξουσίας στην Ευρώπη κατά κάποιο τρόπο. Είναι μία λύση να κατευθύνει τους λαούς προς τις αριστερές δυνάμεις. Τώρα τι φθορά θα υποστούν τα αριστερά κόμματα γενόμενα εξουσία και αυτό μας το έχει δείξει η ιστορία.
-Η έξοδος από το ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει λύση για την κρίση που βιώνουμε;
Σ.Κ.: Υπάρχουν πολλοί σοβαροί διεθνείς οικονομολόγοι που έχουν πει ότι αν είχαμε το νόμισμά μας δεν θα είχαμε υποστεί αυτή την εκτέλεση που μας χρεώνει για πάντα. Σοβαρότατοι οικονομολόγοι έχουν εκφράσει αυτή την άποψη. Δεν είμαι εγώ αυτός που το έχει πει, αλλά το μόνο που σίγουρα μπορώ να πω είναι ότι μπήκαμε στο ευρώ με πολύ υψηλό τιμολόγιο. Ο Σημίτης μας έβαλε με πολύ υψηλό τιμολόγιο στο ευρώ. Το τιμολόγιο το οποίο επιλέχθηκε για να μπούμε στο ευρώ μας οδήγησε σε αυτή την αθλιότητα. Παίχτηκε δηλαδή το παιχνίδι των κεφαλαιούχων εκείνη την ώρα, των υψηλών εισοδημάτων.
-Έχετε δηλώσει ότι η Κυβέρνηση θα πέσει. Κατά τη γνώμη σας τι θα έπρεπε να κάνει μία ιδανική κυβέρνηση και πώς θα την ορίζατε;
Σ.Κ.: Μα δεν αισθάνεστε ότι έχει πέσει; Εγώ εδώ και 4-5 μήνες, ακούω έναν επιθανάτιο ρόγχο από όλους τους εκπροσώπους της κυβέρνησης. Η μία βλακεία μετά την άλλη, η μία φασιστική κίνηση μετά την άλλη, το μαύρο στην ΕΡΤ, δέρνουνε τον κόσμο, δέρνουν τις καθαρίστριες, δέρνουν τους εκπαιδευτικούς. Οι απεργίες κορυφώνονται. Σήμερα ερχόμενος από το σταθμό είχαν τέσσερις εστίες απελπισίας μες στην Αθήνα. Αυτό όσο προχωράει η άνοιξη θα πληθύνεται και θα αγριέψουμε. Βεβαίως δεν είμαστε, δείχνει καθαρά η εικόνα ότι ο λαός δεν είναι έτοιμος για κοινωνική σύγκρουση. Παρ’όλα αυτά όπως λέω και σε κάθε τραγούδι μου, θα ξαναγεννηθούν όλα μόνο από τη μεγάλη διαφορά. Αυτό γινόταν πάντα και δε μπορεί να αλλάξει.
-Θεωρείτε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να βοηθήσουν ένα νέο καλλιτέχνη να παρουσιάσει τη δουλειά του στο κοινό;
Σ.Κ.: Εμάς με τον τρόπο που τα διαχειριζόμαστε όλοι μας και η αδερφή μου που μας κάνει δημόσιες σχέσεις κλπ. μας έχει βοηθήσει. Έχουμε φτιάξει ωραίες παρέες. Δηλαδή η παρέα που κάναμε τις Πέμπτες μετά την παράσταση στον 3ο όροφο, που ήταν καθαρά διαδικτυακό παιχνίδι μας απέδωσε πολύ δυνατές σχέσεις. Γνωρίσαμε ανθρώπους, γνωρίσαμε τους φίλους μας. Τρώμε μαζί, λέμε τα θέματά μας, τσακωνόμαστε, τραγουδάμε… Πάρα πολύ άνθρωποι μου λένε ότι μετά από μία τρίωρη παράσταση νιώθουν ότι ένας καλλιτέχνης τους δίνει το χρόνο του κι άλλο, να κάτσουμε όλοι μαζί για φαγητό, να πιούμε ένα κρασί και πάντα έχουμε και ένα καλεσμένο. Αφού λέμε να το μεθοδεύσουμε όσο μας είναι χρήσιμο κάτι τέτοιο γιατί εκεί κατάλαβα και εγώ πόσο ανάγκη έχουν οι άνθρωποι από αυτή την σχέση. Δηλαδή, ειπώθηκαν πράγματα από τους θεατές μας σε αυτές τις κρυφές μας συναντήσεις. Ελευθερώθηκαν οι ψυχές τους. Μίλησαν για τους εαυτούς τους, για το πρόβλημά τους, για την τσέπη τους, για το ψυχολογικό τους, για όλα. Αυτό όπως και η δουλειά της τέχνης επίσης είναι ιαματικό. Φεύγουν οι άνθρωποι αλλιώς. Φεύγουν με μία ελπίδα ότι έχουν κάποιους μαζί τους. Δεν ξέρω πόσο σημαντικό είναι. Πάντως είναι κάτι.
-Είναι όντως σημαντικό.
ΣΚ.: Μία φίλη μου, πολύ καλή δημοσιογράφος στην Αυγή ήρθε και είδε το μονόλογο της Ουζουνίδου πάνω στα κείμενα της Αναγνωστάκη, η οποία μου έστειλε μετά ένα μήνυμα και μου λέει «είχα πολύ καιρό να φύγω από κάπου και να αισθάνομαι ότι είμαι πέντε εκατοστά πάνω από το έδαφος. Δεν πάταγα στη γη. Κάτι με πήγαινε χωρίς να χρειαστεί να βάλω κόπο». Αυτό είναι κάτι. Ξέρετε, οι άνθρωποι συνήθως που το γεννάνε αυτό, επειδή είμαστε πάρα πολύ συγκεντρωμένοι στη δουλειά μας, δεν καταλαβαίνουμε πάντα την απήχηση. Αυτό που νιώθω φέτος την ώρα που τελειώνει η παράσταση, που φωνάζει το κοινό «Σας ευχαριστούμε», την ώρα που τους λέω «Σας ευχαριστώ». Εκείνη τη στιγμή καταλαβαίνω ότι κάτι έχει συμβεί, ότι κάτι έχει γίνει.
-Ίσως αυτό να είναι και η μεγαλύτερη επιβράβευση για ένα καλλιτέχνη.
Σ.Κ.: Ίσως η μοναδική. Κοίταξε, αν κατορθώνει μία τέτοια επικοινωνία να τους αφήνει τους ανθρώπους με λίγο πιο ανεβασμένο το δείκτη αισιοδοξίας για την επόμενη μέρα, κάτι καλά έχει κάνει η τέχνη στη δουλειά της.
-Ποια είναι η άποψή σας για την ελληνική δισκογραφία;
Σ.Κ.: Και εδώ αλλάζει ριζικά το τοπίο. Και εδώ αλλάζει η χρήση τελείως. Θεωρώ ότι είναι από τους πρώτους που μετακινήθηκαν σε μία προσωπική διάθεση και προς αυτό το θέμα, γιατί έβλεπα ότι δεν ήταν πια εύκολο οι εταιρίες να σηκώσουν την ευθύνη και κυρίως την ευθύνη της «καινούριας γλώσσας». Δεν ήταν έτοιμοι για το τεχνολογικό επίτευγμα που μοιράζεται η μουσική, ακόμα και για το ως θα εισπραχθούν τα δικαιώματα. Είμαστε μια χώρα πάρα πολύ πίσω σε αυτά. Βλέπετε η Νορβηγία για παράδειγμα, άνοιξε την εθνική της βιβλιοθήκη και κατεβάζει όποιος θέλει, ό,τι θέλει ανά πάσα στιγμή και οι δικαιούχοι παίρνουν αυτόματα το τίμημα του ποσοστού τους όταν ο χρήστης κατεβάσει κάτι. Αλλά υπάρχει ένα έθνος από πίσω, ένα κράτος που στηρίζει αυτή την τακτική. Εδώ θα ψιλοταλαιπωρηθούμε ακόμα. Πάντως εγώ αυτή τη στιγμή έκανα αυτή την κίνηση με την καινούρια μου έκδοση, το διπλό cd. Καθίσαμε με δύο φίλους μου καλλιτέχνες, οι οποίοι, αγάπησαν τη δουλειά. Ξέρετε, όταν τελειώνει μία δουλειά δεν είμαι σε θέση να τη δω, να κάνω και το διαχειριστή του πώς θα την προβάλλουμε. Δεν το ξέρω για την ώρα. Είναι σαν να έχει βγει το παιδί και ξέρεις είναι αγόρι ή κορίτσι. Άμα είναι και δίδυμα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Το βιβλίο από την άλλη μας επιτρέπει να έχουμε καλύτερη εμπορική διαχείριση. Δηλαδή, μας δίνει μικρότερο ΦΠΑ και αυτός είναι ένας λόγος βασικός που μας επιτρέπει να δώσουμε το συνολικό προϊόν φθηνά στον παραλήπτη. Γιατί έχουμε λιγότερο ΦΠΑ και αυτό μας δίνει την δυνατότητα να μην έχουμε υψηλή τιμή, που αυτό είναι ένας στόχος. Έπειτα δουλεύουμε πια έτσι όπως γίνονται τα πράγματα, όλοι με ποσοστό. Ο δειγματισμός Σπείρα δουλεύει πια παντού. Τώρα έμαθα πριν από λίγο από κάποιο φίλο ηθοποιό, ότι ακόμα και οι ταινίες που γίνονται τους βάζουν όλους μετόχους στο τελικό. Δηλαδή, αν πουλήσει η ταινία πάει. Αν δεν πουλήσει η ταινία δεν παίρνει κανείς λεφτά, ακόμα και τα συνεργεία. Εμείς κάτσαμε και φτιάξαμε το site www.stamdoc14.com.
-Ο τρόπος που μας παρουσιάζετε το νέο σας δίσκο θα μπορούσα να πω ότι είναι ιδιοφυής.
Σ.Κ.:Γιατί φτιάξαμε αυτή τη σελίδα…Καταρχήν για να μπορεί ο χρήστης να ξέρει τι θα ψωνίσει. Του σερβίρεις ένα πρωινό ας πούμε για να τον δελεάσεις να πάρει το τελικό προϊόν ή για να επιλέξει το τραγούδι που θέλει και όταν ανέβει η δουλειά προς πώληση, να πάρει αυτό που του αρέσει και να δώσει 0,90 λεπτά και να τελειώνει η υπόθεση. Αλλά να κάτι που μας προσφέρει το διαδίκτυο που παλιά δεν είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Δηλαδή αυτή τη στιγμή, αυτοί που θα ψωνίσουν το cd ξέρουν δειγματοληπτικά όλο του το περιεχόμενο ίσως με τον πιο καλλιτεχνικό και ιδιοφυή τρόπο, όπως είπατε, για να του το συστήσεις. Κάνεις μια σύσταση και λες αυτό κάνω, με αυτή την εικόνα, με αυτό τον ήχο, με αυτό το περιεχόμενο, διάλεξε κάτι αν σε ενδιαφέρει και παρ’ το. Μας βοηθάει. Παλιά στα δισκάδικα, στις μεγάλες δόξες της δισκογραφίας, στα παλιά δισκάδικα της γειτονιάς υπήρχε μία τάβλα με ακουστικά τηλεφώνων επάνω. Και πήγαινες και έλεγες βάλτε μου το τάδε για να ακούσω πώς είναι και στο έβαζε. Όταν ήμασταν εμείς μικρά και πηγαίναμε στο δημοτικό, πηγαίναμε πιο πολύ στο δισκάδικο για να ακούμε παρά για να ψωνίσουμε. Και βάζαμε εκεί την κοπέλα που πούλαγε τους δίσκους ήταν τότε τα μικρά τα 45άρια και μας έβαζε το δίσκο, να ακούσουμε το κομμάτι, υποτίθεται να δώσουμε τότε 20 δραχμές για να πάρουμε το τραγούδι μας.
-Μιλήστε μας για το περιεχόμενο της νέας σας δισκογραφικής δουλειάς.
Σ.Κ.: Στην ουσία είναι ένα υλικό που συγκεντρώνω μία εξαετία σιγά σιγά. Κάποια πράγματα που γεννιόντουσαν τα ηχογραφούσα αυτά τα χρόνια και πέρσι αποφάσισα να εκδοθεί. Λίγο πριν εκδοθεί έλεγα στην αρχή ότι θα είναι μονό. Λίγο πριν εκδοθεί έγραψα άλλα δέκα τραγούδια, που μου τα έφερε η εποχή. Είναι σαν αυτό που λέει και το εξώφυλλο. Είδα λίγο τον εαυτό μου, σε ένα λόφο πάνω από την Αθήνα, να δω την πόλη μου, τις πόλεις μας, τις ζωές μας σαν google. Να τις googlάρω λίγο, να δω το χάρτη. Και με αυτή την ησυχία έγινα λίγο ο dj του εαυτού μου. Δηλαδή, μπήκα σε ένα club και ρόκαρα, συνάντησα τη Γωγώ Τσαμπά, το Γιώργο Μαργαρίτη, την Καίτη Ντάλη, ανθρώπους που αγαπούσα σαν ιδιότητες και που ζήλευα την αμεσότητά τους στον καθέναν από αυτούς στο είδος του. Δε θεωρούσα ποτέ τον εαυτό μου ικανό να γράψει ένα τραγούδι για την Τσαμπά, η οποία θριαμβεύει στα πανηγύρια, αλλά ξέρετε το τραγούδι μου δίνει αυτή την ελευθερία. Δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα γράψω ένα τραγούδι για να το πει η Γωγώ. Το τραγούδι σου δίνει την ευτυχία, αν σου αρέσει μία φωνή να πεις άφοβα έλα να το δοκιμάσουμε. Να ένα καλό που έχει κάνει η μη εταιρία, η απουσία της εταιρίας. Αυτό δε θα είχαμε τη δυνατότητα ίσως να το κάνουμε αν φτιάχναμε ακόμα δίσκους για τους τραγουδιστές των εταιριών. Η Ντάλη που είναι μία τραγουδίστρια που λατρεύω ας πούμε. Επίσης υπάρχουν δύο κομμάτια τα οποία τα κράταγα ως κόρην οφθαλμού για μία τέτοια έκδοση, που μία ηχογράφηση με το Λευτέρη Βογιατζή για μία ταινία του Παναγιωτόπουλου, η οποία εδώ βρήκε μία πολύ δυνατή θέση και ένα τραγούδι μου ανέκδοτο με τη Βίκυ Μοσχολιού σε στίχους του Χαράλαμπου Βασιλειάδη που είχε γίνει για κάποια εκπομπή του Γιώργου Παπαστεφάνου και που εδώ περίτρανα κλείνει αυτή τη βόλτα. Τώρα όσον αφορά τα περιεχόμενα σε ένα μεγάλο ποσοστό οι στίχοι είναι δικοί μου με παρουσίες πολύ δυνατές ταυτόχρονα και ποιητικές από τη Λίνα Νικολακοπούλου, αλλά υπάρχει και ένας στίχος της Δημουλά, ένας στίχος του Χρονά, δύο τραγούδια που τα έχω γράψει με το Λαζόπουλο. Υπάρχει ένα τραγούδι του Κώστα Μπαλαχούτη. Επίσης υπάρχουν δύο τραγούδια που η μουσική δεν είναι δικιά μου, ένα είναι του Χρήστου Παπαδόπουλου, το οποίο βγήκε σε ένα cd του που βγάζουν σε μία εφημερίδα, το οποίο έκανε μεγάλη επιτυχία και τους το ζήτησα, το «Φίλα με» και ένα τραγούδι σε στίχους δικούς μου που ζήτησα από το συνεργάτη μου και υπέροχο συνθέτη, τον Άρη Βλάχο, να βάλει μουσική εκείνος και έτσι κερδίσαμε ένα πολύ ωραίο τραγούδι. Γιατί του το ζήτησα; Γιατί ένιωθα ότι ήμουν τόσο συναισθηματικά δεμένος με το στίχο αυτό που δε θα μπορούσα να έχω απόσταση και έβαλε πολύ ωραία μουσική ο Άρης. Τέτοια ωραία γίνανε.
-Όταν έχω εσένα: οι παραστάσεις σας στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη. Ποια είναι η πιο συγκινητική μνήμη από τις παραστάσεις σας μέχρι στιγμής
Σ.Κ.: Αρκετά πράγματα. Ακόμα το ζω. Δε μπορώ να σας πω. Δε μπορώ να αποστασιοποιηθώ. Η συνοπτική δράση, το ότι μας στήριξε τρομερά η ανάγκη του κόσμου για επικοινωνία, έφυγε από σπίτι σε σπίτι σαν πληροφορία, και πολύ δυνατά όλος ο αριστερός κόσμος. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ήρθαν και άλλοι άνθρωποι. Ήρθαν και Πασόκοι, που γέλασαν πολύ. Κοιτάχτε. Εγώ είμαι συνθέτης, δηλαδή αγαπάνε τη μουσική μου άνθρωποι από όλες τις μεριές. Έτσι και αλλιώς η μουσική μου ποτέ δεν απευθυνόταν στην εξουσία. Η δουλειά της τέχνης ήταν πάντα και θα είναι πάντα απέναντι από την εξουσία. Αυτή είναι η δουλειά της τέχνης. Δε μπορεί η τέχνη να είναι μαζί με την εξουσία. Όποτε η τέχνη είναι μαζί με την εξουσία δεν είναι τέχνη λέω εγώ.
-Ένα σπίτι πόσα παραμύθια μπορεί να χωρέσει; Πόσο δύσκολο είναι να γράφει κάποιος μία παράσταση για παιδιά;
Σ.Κ.: Το δύσκολο δεν είναι να το γράψεις, αλλά να το φέρεις στη σκηνή που το παιδί να αισθάνεται άνετα.
-Μέσα σε μία πορεία πάνω από 30 χρόνια, τι ήταν αυτό που σας καθόρισε σαν άνθρωπο και σαν καλλιτέχνη;
Σ.Κ.: Το ένα το σπίτι μου, οι γονείς μου, οι γιαγιάδες μου, που ήταν και οι δύο μουσικοκαλλιτέχνισες και οι δάσκαλοί μου. Και του σχολείου και της τέχνης, που ήταν αρκετοί. Και αυτοί που διάλεξα να έχω για δασκάλους, αλλά κυρίως και αυτοί που δεν ξέρουν ότι ήταν δάσκαλοί μου και ότι εγώ τους κοίταζα. Αυτοί ήταν οι πιο σημαντικοί. Αλλά και αυτοί που περάσανε από δίπλα μου, που μάλλον πέρασα από δίπλα τους και όχι πέρασαν αυτοί και ήταν πολλοί. Ο Χατζηδάκις, ο Κουν, ο Βουτσινάς, ο Γιώργος ο Μαρίνος, ο Κώστας ο Ρηγόπουλος, ονόματα ανθρώπων με τους οποίους δούλεψα μαζί και πήρα από αυτούς, αλλά και αυτοί, η Λίνα Νικολακοπούλου οπωσδήποτε. Η Λίνα ήταν και δασκάλα μου. Και δάσκαλοι με τους οποίους ακόμα και τώρα που μιλάμε, έχω μία φίλη μου πολύ αγαπημένη, η οποία είναι θεατρολόγος και με την οποία επεξεργαζόμαστε τώρα μία σειρά κειμένων για κάτι που θα γίνει του χρόνου και όταν τη συναντάω για να δουλέψουμε της λέω «Ήρθα στη δασκάλα». Αυτό δε χάνεται ποτέ.
-Ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια;
Σ.Κ.: Αυτή τη στιγμή με πετυχαίνει μία άνοιξη σε πλήρη ανθοφορία. Βγαίνει ένα διπλό cd, τελειώνει μια πετυχημένη χρονιά υπό το καθεστώς μίας πολύ δύσκολη συνθήκης. Βέβαια αυτό για εμένα είναι διπλή μας νίκη. Θα κάνουμε για λίγες παραστάσεις μέσα στην Αθήνα την «Αληθινή απολογία του Σωκράτη» του Βάρναλη. Αν δείξει «καλά νύχια» μπορεί να επαναλάβουμε κάποιες παραστάσεις το φθινόπωρο και πάμε για το καινούριο έργο μας το οποίο δε μπορώ να σας το αποκαλύψω ακόμα. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε διαπραγματεύσεις. Θα είναι μουσικό σίγουρα αλά έχουμε δρόμο ακόμα. Κατά πάσα πιθανότητα το «Όταν έχω εσένα» θα κάνει μία πολύ μεγάλη βόλτα στην Ελλάδα το καλοκαίρι. Θέλω να το δούνε. Ανοίγουμε την πρότασή μας προς όλες τις κατευθύνσεις. Όπου μας ζητήσουν θα πάμε.
- Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλετε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες του alfavita.gr;
Σ.Κ.: Θα σας πω κάτι που βρήκα και μου άρεσε πολύ. Δεν υπάρχει υψηλή και χαμηλή κουλτούρα. Υπάρχει τέχνη για τους ανθρώπους, από ανθρώπους για ανθρώπους και το εφεύρημα υψηλή και χαμηλή κουλτούρα είναι εφεύρημα των ημιεγγράμματων, που για εμένα είναι οι πιο επικίνδυνοι από όλους και που κυκλοφορούν ελεύθεροι και δυστυχώς επιβάλλουν από τα έντυπα και το διαδίκτυο γνώμες και παρασύρουν κόσμο. Αυτή τη στιγμή το βασικότερο που θα πρέπει να κάνει η τέχνη είναι να ξεφοβήσει τους νεότερους ανθρώπους, οι οποίοι πρέπει όπως όλες οι γενιές να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Γιατί ο φόβος είναι το όπλο του συστήματος.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2014